Reż. Tadeusz Chmielewski. Już na początku tego kultowego tytułu akcja rozgrywa się na stacji kolejowej - gdzie dyżurny wypuszcza ostatni pociąg do Niemiec. Ujęcia do tych scen zostały nakręcone na kameralnej stacyjce
Pilchowice Nielestno w woj. dolnośląskim
, a na potrzeby filmy nosiła ona nazwę
"Brzozkowo".
W jednej z kluczowych dla akcji filmu scen bohaterowie uciekają niemieckiej obstawie na stacji pełnej wagonów towarowych - jest stacja
Jelenia Góra Cieplice (w momencie realizacji filmu funkcjonowała jako
Cieplice Śląskie Zdrój). Warto sprostować, że w internecie można napotkać liczne kontrowersje odnośnie lokalizacji tej sceny. Na
podstronie wikipedii opisującej parametry stacji kolejowej "Bielkowo" (dostęp: 11.01.2017) widniała w ciekawostkach informacja iż właśnie tę scenę realizowano w tejże miejscowości. Był to ewidentny błąd - rzeczywiście historyczna niemiecka nazwa Bielkowa, która funkcjonowała do 1945 roku to
Bölkau i nazwa ta widnieje na filmowym dworcu jako element scenografii
.
Na tym jednak kończą się podobieństwa. Architektura dworca oraz dawny układ torowisk w
Bielkowie wcale nie przypomina obiektów pojawiających się w kadrach filmu Tadeusza Chmielewskiego.
Na pewno miejscem realizacji scen nie jest również dolnośląski
Bolków
- bo i z tymi koncepcjami można się spotkać w rozmowach. Stacja w
Bolkowie ma zupełnie inny układ, krajobraz i elementy architektury.
W bardzo ciekawym artykule (
link tutaj) [dostęp 11.01.2017] na temat
miejsc kręcenia tego filmu autorzy podają jeleniogórskie
Cieplice
(obecnie Jelenia Góra Cieplice). Po analizie zdjęć i możliwości
obrotu w "streetview google maps" można jednoznacznie potwierdzić te przypuszczenia. Należy mieć na uwadze, że stacja była
wielokrotnie modernizowana, część torów zdemontowano. Mimo, to
krajobraz z górami w tle, łuk głównego toru oraz zdjęcia historyczne
na portalu
www.bazakolejowa.pl potwierdzają tę lokalizację. W filmie w oddali jest widoczna nastawnia, którą zniszczoną i zamkniętą można zobaczyć na "streetview". Jeden ze screenów zrobionych 14.07.2021 r.
tutaj.
Moment wyprowadzania bydła z wagonów przez Franka Dolasa to stacja
Szklarska Poręba Średnia. W roli głównej
Marian Kociniak, w scenach kolejowych
pamiętny
Jerzy Block, dubbingowany przez Zygmunta Zintela. Sceny w których widać wejście do dworca i poczekalnię to
Zgierz.
 |
Jerzy Block jako dyżurny ruchu na przed gmachem dworca Pilchowice Nielestno |
 |
Wjazd "ostatniego" pociągu |
 |
HALT! |
 |
Stanisław Milski - Mistrzu, co to za stacja? |
 |
Marian Kociniak |
 |
Wjazd na stację Jelenia Góra Cieplice |
 |
W tle nastawnia Jelenia Góra Cieplice |
 |
Jerzy Rogalski - Wacek, przecież to nasi! |
 |
Jelenia Góra Cieplice |
 |
Marian Kociniak |
 |
Marian Kociniak jako "Franek Dolas" - Szklarska Poręba Średnia |
 |
Wiadukt w Pilchowicach |
 |
Motyw kolejowy |
 |
Marian Kociniak |
 |
PKP Zgierz - od strony miasta |
 |
PKP Zgierz - poczekalnia |